Een aantal (on)bekende Deventenaren met roodgele roots delen iedere week hun visie op Go Ahead Eagles en meer met ons. Deze week is de beurt aan Edwin Lugt die o.a. enkele jaren voorzitter van Go Ahead Eagles is geweest.
Drie weken geleden schreef Erdal in zijn column over de benadering en behandeling van supporters in Nederland. Hij gaf aan het niet te kunnen snappen dat er bij ons wedstrijden zonder uitpubliek moeten worden gespeeld en vond dat fanatieke supporters in Nederland al snel ten onrechte als hooligan worden bestempeld, e.e.a. op basis van o.a. kleding en uiterlijk. Dat gold ook voor hemzelf, aldus Erdal. Nou moet ik toegeven dat Erdal op een foto vaak vrij boos kijkt, maar met een glimlach op zijn gezicht (zie ook de nieuwe foto bij zijn column) is hij toch echt de vriendelijkheid zelve. 👍
Hoe dan ook, op basis van mijn eigen ervaringen kan ik heel ver met Erdal meegaan. Ook ik vind het onbegrijpelijk dat we er in Nederland maar niet in slagen om ‘het Engelse model’ in te voeren, d.w.z. inzetten op normalisatie maar tegelijkertijd kei- maar dan ook keihard straffen als de regels worden overtreden.
In 1985 woonde en studeerde ik in Engeland, waarbij ik vrijwel alle thuiswedstrijden van Aston Villa bezocht. De spanning rondom en tijdens deze wedstrijden was bijna tastbaar en met regelmaat was er sprake van fysiek geweld, met name buiten het stadion. Het Engelse hooliganisme vierde hoogtij en de voorpagina’s van de Engelse kranten stonden er vol van.
In een tijdsbestek van één maand (mei 1985) vonden vervolgens twee van de ernstigste voetbalincidenten in de historie van het Europese voetbal plaats: de Bradford City stadionbrand en het Heizeldrama (Liverpool vs Juventus). De eerste ramp was overigens niet het gevolg van wangedrag van fans (oude houten hoofdtribune i.c.m. afgesloten uitgangen), de tweede natuurlijk wel. De impact van beide gebeurtenissen was in ieder geval enorm, waarbij het Heizeldrama er o.a. toe leidde dat alle Engelse clubs gedurende een periode van 5 jaar van de Europese toernooien werden uitgesloten (Liverpool zelf 6 jaar).
De situatie in de jaren erna werd er echter niet beter op, waardoor er ook in Engeland zelfs stemmen opgingen om uitsupporters te gaan weren – iets dat voor zover mij bekend overigens nooit is gebeurd.
De Hillsboroughramp (Liverpool vs Nottingham Forest) in april 1989 vormde een kantelpunt. Dit drama was voor het grootste gedeelte te wijten aan falende autoriteiten: veel te veel supporters werden het Liverpool-vak ingedreven, waarbij vele tientallen onder de voet werden gelopen en tegen de hekken werden doodgedrukt.
Het Engelse voetbal belandde hierdoor op een absoluut dieptepunt en alle betrokkenen waren het er over eens dat het zo niet verder kon. Met vereende krachten werd een overkoepelend plan gemaakt en in 1992 zag de Premier League het levenslicht. Stadions werden vernieuwd, hekken -ook die tussen de vakken van de thuis- en uitsupporters- werden weggehaald en met steun van de politiek werd de inmiddels befaamde Voetbalwet ingevoerd.
De resultaten hiervan zijn bekend: als we naar de beelden van wedstrijden uit de Engelse voetbalcompetities kijken, zien we dat de thuis- en uitsupporters veelal slechts een paar meter van elkaar verwijderd zijn, gescheiden door één of twee rijen stewards. Er zijn af en toe nog wel incidenten maar die vinden vrijwel altijd in de stad plaats, op treinstations dan wel bij lokale pubs waar groepjes bezoekende fans zich plegen te verzamelen. Inderdaad, dat kan allemaal want in Engeland is er altijd sprake van vrij vervoer. Daar kent men geen verplichte auto- of bus-combi’s, terwijl Engelse supporters zoals bekend nog steeds echt niet allemaal lieverdjes zijn.
De Voetbalwet speelt hierbij een zowel centrale als cruciale rol, waarbij de keten voetbalclub – politie – justitie optimaal werkt. Relschoppers krijgen naast stadionverboden namelijk ook forse gevangenisstraffen opgelegd. Dat bant de problematiek niet volledig uit, maar beperkt het wel.
Er is de afgelopen decennia in Nederland al veel over dit onderwerp geschreven en geroepen, maar de harde realiteit is dat de politieke wil er simpelweg niet is om ook in Nederland een echt effectieve Voetbalwet door te voeren. In 2010 is na lang aandringen vanuit de voetballerij weliswaar de zogeheten Wet maatregelen bestrijding voetbalvandalisme en ernstige overlast (Wet MBVEO) ingevoerd maar de effectiviteit hiervan is beperkt en deze wet vormt dan ook een slap aftreksel van wat er echt nodig is om daadwerkelijk tot normalisatie over te kunnen gaan. Immers, de toepassing van deze wet biedt slechts de mogelijkheid tot het opleggen van een gebiedsverbod, contactverbod en/of een meldplicht – en dus geen gevangenisstraf.
Als directeur van de Coöperatie Eerste Divisie heb ik in de periode 2002-2008 frequent aan overleggen met hoge ambtenaren en politici over dit onderwerp deelgenomen. Frustratie en kromme tenen vormden veelal het resultaat, met name veroorzaakt door een gebrek aan kennis en inlevingsvermogen, iets dat we helaas wel vaker in Den Haag zien. En dus verkeren we, ondanks die Wet MBVEO, nog steeds in de situatie dat de vrijheid van met name meereizende supporters minimaal is, buscombi’s met grote regelmaat worden opgelegd en er zelfs wedstrijden zonder uitsupporters worden gespeeld.
Het onderwerp heeft me echter nooit losgelaten en dus smeedden we bij Go Ahead Eagles een 8-tal jaar geleden met een aantal personen een plan, waarvan velen wellicht direct zullen zeggen dat dit uit romantiek en naïviteit tegelijkertijd ontsproten was. Ik denk daar anders over.
Toen we in 2015 het stadion gingen verbouwen, de nieuwe Leo Halle tribune ontwikkeld werd én duidelijk werd dat een deel van de fanatieke achterban Vak 19 zou gaan bezetten, hebben we met een aantal mensen een werkgroep opgezet. Deelnemers: namens de club Martijn Hegeman en ikzelf, namens de gemeente Freek Stein, destijds de rechterhand van de burgemeester Andries Heidema en groot Kowet supporter, namens de fans een aantal vertegenwoordigers uit Vak 19.
Het idee daarbij was om i.s.m. de lokale driehoek én de fans als eerste club in Nederland het ‘Engelse model’ toe te passen, derhalve zonder plexiglazen wanden om het uitvak heen en de bezoekende supporters derhalve slechts door een aantal rijen met stewards van onze eigen thuissupporters gescheiden. Ondanks een veelbelovende start en de steun van de Deventer gemeente en politie is e.e.a. destijds helaas niet tot uitvoering gekomen. De ‘mannen van Vak 19’ kwamen na consultatie van hun achterban namelijk tot de conclusie dat de binnen hun eigen groep benodigde sociale controle niet gewaarborgd zou kunnen worden.
Een gemiste kans, want hoe mooi zou het zijn als we dit met vereende krachten in De Adelaarshorst wél voor elkaar zouden kunnen krijgen. Want laten we wel zijn: die plexiglazen wanden bieden juist ruimte voor agressie omdat ze de agressor bescherming bieden. Van achter een wand is het makkelijk handgebaren maken waarmee je duidelijk maakt met de tegenpartij op de vuist te willen gaan. Haal die wanden echter weg en er ontstaat een compleet andere situatie waarbij veel van die helden allemaal toch niet zo heldhaftig meer blijken te zijn.
Voeg daar camera’s, levenslange stadionverboden (ook vanuit de bezoekende club aan zich misdragende meereizende fans) en goede strafrechtelijke procedures aan toe en de basis is gelegd. De rechter moet dan dus wel de bereidheid hebben om, in het geval van bijvoorbeeld openlijke geweldpleging, buiten de Wet MBVEO om (en zich derhalve op een andere wet beroepend) daadwerkelijk gevangenisstraffen op te leggen.
Een utopie? Ik weiger het te geloven – en hopelijk is Erdal dit met mij eens.
