Een aantal (on)bekende Deventenaren met roodgele roots delen iedere week hun visie op Go Ahead Eagles en meer met ons. Deze week is de beurt aan Edwin Lugt die o.a. enkele jaren voorzitter van Go Ahead Eagles is geweest.
DE TELEVISIERECHTEN EN HET PROTECTIONISME VAN DE PAF-CLUBS
Ervan uitgaande dat het seizoen beter eindigt dan het begon (nul uit vijf), zal Go Ahead Eagles zich de komende weken veilig spelen en daarmee voor het eerst sinds meer dan een kwart eeuw drie seizoenen achter elkaar in de Eredivisie gaan uitkomen. Een meer dan puike prestatie natuurlijk.
Zodra handhaving een feit is, kan het technisch hart van de club in alle rust een aanvang maken met de vormgeving van de selectie voor seizoen 2023/24. Naar verwachting zal het spelersbudget niet spectaculair stijgen (en derhalve nog altijd tot de laagste 3-4 van de Eredivisie behoren), maar dat aanzienlijk ruimere financiële middelen geen garantie voor succes vormen, is ook dit seizoen bij verscheidene clubs weer gebleken.
Tegelijkertijd wijst de praktijk natuurlijk wel uit dat naarmate de financiële verschillen groter worden, dit in de sportieve prestatie tot uiting komt. Ter illustratie: gedurende de laatste 10 seizoenen is het slechts 5 keer voorgekomen dat aan het einde van de competitie de top 3 van de ranglijst niet volledig uit de zogeheten PAF-clubs (PSV, Ajax, Feyenoord) bestond. De overige keren wisten AZ (4x) en FC Twente (1x) zich ertussen te wurmen. Eigenlijk is het daarmee gewoon een saaie competitie, althans aan de bovenkant.
En ja, ik weet dat het nog erger kan, zoals in Duitsland waar Bayern München al 10 seizoenen achter elkaar de voorspelbare kampioen is of in Frankrijk en Italië, waar respectievelijk Paris Saint Germain en Juventus maar liefst 8 van de laatste 10 seizoenen tot kampioen werden gekroond.
Ook bij het paradepaartje van de UEFA, de Champions League, is het sportieve element zoals bekend al lang ondergeschikt aan het grote geld. Alle finalisten van de laatste 10 edities kwamen uit de vijf ‘grote landen’ en bij 5 finales stonden er zelfs twee teams uit hetzelfde land tegenover elkaar. Niet echt verrassend omdat deze landen op basis van hun positie op de zogeheten Coëfficiëntenranglijst gezamenlijk standaard maar liefst 19 van de 32 deelnemers aan de groepsfase mogen leveren.
Sinds de opzet van de Champions League 5 jaar geleden werd aangepast, zijn zelfs 11 van die 19 plaatsen steeds door dezelfde clubs ingenomen. De miljarden euro’s die dit toernooi jaarlijks genereert, worden zodoende (grotendeels) binnen deze vijf landen rondgepompt – en dan dus ook nog eens hoofdzakelijk onder dezelfde clubs verdeeld. Wat dat betreft zijn de Europa League en de nieuwe Conference League, waar de krachtsverschillen aanzienlijk kleiner zijn, veel leuker. Feyenoord en AZ vormen hier tijdens de huidige edities ‘het levende bewijs’ van.
Structureel bij de absolute Europese top aanhaken is en blijft voor Nederlandse clubs simpelweg onhaalbaar aangezien de financiële verschillen met de buitenlandse topclubs de komende 10 jaar alleen maar verder zullen toenemen. Daar gaat de aankomende nieuwe televisiedeal (ingaande per 2025) echt geen verandering in brengen.
Natuurlijk is de verwachte stijging van de huidige bijna € 90 miljoen naar € 200 miljoen per jaar mooi, maar dit bedrag steekt nog steeds erg schril af tegen de € 3,5 miljard van de Premier League, de € 1,35 miljard van La Liga en de Bundesliga, de € 1,2 miljard van de Serie A en zelfs de € 680 miljoen van Ligue 1. Helaas, het is niet anders, de economische wetten bepalen al geruime tijd het speelveld van de internationale voetbalsport en dat zal ook altijd zo blijven.
Des te belangrijker is het om de eigen nationale competitie leuker en aantrekkelijker te maken. In dat kader vormt het sluiten van een nieuwe televisiedeal hét moment om de onderlinge geldverdeling in Nederland eindelijk eens eerlijker te maken. Ik schreef er al eerder over: het bestaande verdeelmodel binnen de Eredivisie is en blijft absurd, met een huidige verhouding van 4,8:1 tussen de hoogste en de laagste uitkering.
Indien bij een opbrengst van € 200 miljoen (waarvan € 25 miljoen naar de KKD gaat) de huidige onderlinge geldverdeling gehandhaafd blijft, zal de hoogste afdracht van € 9,6 naar € 22,0 miljoen stijgen (+€ 12,4 miljoen) en de laagste van € 2,0 naar € 4,6 miljoen (+€ 2,6 miljoen). Daarmee zal het financiële gat -en het onderlinge krachtsverschil- tussen de boven- en onderkant van de Eredivisie dus alleen nog maar verder toenemen. Naar mijn overtuiging is dit in alle opzichten onwenselijk. Óók voor de Nederlandse topclubs, aangezien wetenschappelijk is aangetoond dat een hogere weerstand in de nationale competitie de internationale prestatie bevordert.
Stel je eens voor dat we in Nederland de in de Premier League geldende verdeelsleutel (1,6:1) zouden hanteren. In dat geval zou laagste afdracht € 7,5 miljoen bedragen (+€ 5,5 miljoen) en de hoogste € 12 miljoen (+€ 2,4 miljoen). De effecten hiervan? De sportieve weerstand neemt toe, de spanning ‘onder de top’ wordt groter (want kleinere onderlinge financiële verschillen) en de competitie als geheel wordt commercieel waardevoller. Tegelijkertijd is het echt niet zo dat de top 3 van de ranglijst er plotseling heel anders uit gaat zien, dus daar hoeven de PAF-clubs niet voor te vrezen.
Om tot het bovenstaande te besluiten, is visie nodig én dient het principe van protectionisme, internationaal door de PAF-clubs bestreden maar in eigen land door diezelfde clubs net zo hard toegepast (o de hypocrisie), te worden losgelaten. De kans dat de PAF-clubs hiertoe uit eigen beweging zullen overgaan is echter nihil. De koper van de televisierechten zou wellicht een gewijzigd verdeelmodel als voorwaarde in de bieding kunnen meenemen, maar iets van vingers en branden doet mij vermoeden dat ook dit niet zal gebeuren. En dus zal alles (helaas) wel weer bij het oude blijven…
Tenslotte: het is mij onduidelijk waarom is besloten de uitzendrechten wederom voor zo’n extreem lange periode te verkopen (was 12 jaar, nu 10 jaar). In de meeste landen worden de rechten voor 3-5 jaar verkocht en niet zonder reden. Immers, de opbrengsten vertonen zeker bij de grote voetballanden bij iedere verkoopcyclus een stijgende lijn. Daarnaast bedraagt met de huidige inflatiecijfers de werkelijke ‘koopkracht’ van die € 200 miljoen over 10 jaar nog slechts maximaal 70% van dit bedrag.
Maar wellicht zie ik iets over het hoofd. In dat geval laat ik me graag corrigeren.
